شیوه‌نامه

از آنجا که سال‌هاست هیچ نهادی در ایران نداشته‌ایم که به راستی دلسوز زبان و نگارش فارسی باشد، هیچ‌یک از شیوه‌نامه‌ها یا آیین‌های نگارش نیاز ما را برآورده نمی‌کنند. بنا بر این، ما هیچ‌یک از آیین‌های نگارش کنونی را پیشنهاد نمی‌کنیم. نویسنده باید آگاهانه از آن‌ها به گونه‌ای گزینشی بهره گیرد.

گذشته از آن، در سپهر کنونی فارسی‌نویسی، در نوشتارهای چاپی و نیز همتارگانی (اینترنتی)، برخی نمونه‌های نادرست‌نویسی بسامدی بیش از دیگران دارند و باید بدانها نگرش بیشتری شود. در زیر چند نمونه آورده می‌شود:

– هر روزه شماری از واژگان نافارسی (اَپارسی) به زبان ما اندر می‌شوند.در نبود دستگاهی که بر دروازه‌های زبان و فرهنگ ما نگاهبانی کند، بر تک تک ما گویشوَران و نویسندگان این زبان است که با بهره‌گیری از گنجینه‌ی بی‌همتای زبان فارسی، خواه با جان دوباره بخشیدن به واژگان کهن، یا آفرینش واژگان نو از بنمایه‌های در دست، در پالودن و مایه‌وَرتر کردن زبانمان بکوشیم.

– برای بیشالیدن (جمع بستن) نام‌های فارسی از نشانه‌های عربی بهره نگیرید.پسوندهای «ات»، «ون» و «ین» از عربی به فارسی آورده شده‌اند.همچنین بسیاری از واژه‌های عربی به گونه‌ی مکسّر بیشالیده می‌شوند. از آوردن چنین بیشال‌هایی، به ویژه برای واژه‌های فارسی، پرهیز کنید و از آن گذشته بسیاری از واژه‌های عربی را نیز می‌توانید با «ان» و «ها»ی فارسی ببیشالید.

– کسانی واژه‌هایی مانند «سبزی»، کارخانه یا «دسته» را با پسوند «جات» می‌بیشالند که باید از آن پرهیز کرد.

– گاه‌گاه واژه‌های زیبای فارسی مانند «گزارش»، «پیشنهاد»،یا «فرمایش» با «ات» بیشالیده می‌شوند. جلو این کار باید گرفته شود.

– کوشش کنید که همچون یک شیوه‌ی مهادین از آوردن تنوین بپرهیزید. از آن بدتر، تنوین بر روی واژه‌های فارسی را به هیچ روی برنتابید. سخن خود را می‌توانید با افزودن پسوند یا پیشوند درست با واژه‌های فارسی بیان کنید، به گونه‌ای که نیازی به تنوین نداشته باشید.

– ما «ی» میانجی را به دیسه‌ی سریاء نمی‌نویسیم. کسانی «ی» میانجی را به گونه‌ی « ه+ی کوچک: ۀ»، یا «ه+همزه: هٔ» می‌نویسند. ما به جای آن، از «ه‌ی» و «ـه‌ی» بهره می‌گیریم.

– فاصله‌های درون‌کلمه‌ای (نیم‌فاصله‌ها) را به کار گیرید.

شهرزادنامگ در ویراستاری و آماده کردن نبیگ (کتاب) به شما کمک می‌کند.ما نبیگ‌های پیشنهاد شده را می‌خوانیم و با نویسنده در باره‌ی نیازهای ویراستاری گفتگو و همکاری می‌کنیم.

گُزیرش در باره‌ی اندازه‌ی نبیگ و پوشه‌آرایی و برگ‌آرایی و دیگر ویژگی‌های نگارشی آن با شهرزادنامگ است.